Nowe procedury- zarządzenie komendanta głównego policji i wprowadzone zmiany

Utworzenie nowej kategorii zaginięć, ustanowienie jasnego trybu postępowania w przypadku porwań rodzicielskich, wprowadzenie konkretnego terminu zlecenia przez Policję wykonania badań DNA osoby zaginionej i osoby NN – to najważniejsze zmiany w procedurach poszukiwawczych osób zaginionych, wprowadzone nowym zarządzeniem Komendanta Głównego Policji.

    Wprowadzenie III kategorii zaginięć
Do dotychczas istniejących dwóch kategorii, do których mogła zostać zakwalifikowana osoba zaginiona dodano kategorię III. Zalicza się do niej osoby małoletnie, które kolejny raz uciekły z domu rodzinnego, domu dziecka lub ośrodka opiekuńczego, bądź innej tego rodzaju placówki. W kategorii III znalazły się także osoby pełnoletnie, które samowolnie oddaliły się ze szpitala psychiatrycznego, domu pomocy społecznej, środowiskowego domu samopomocy lub innej tego rodzaju placówki, w której pobyt został przymusowo orzeczony przez odpowiedni organ. Do zaginięć tej kategorii włączono także osoby małoletnie zaginione w efekcie tzw. porwania rodzicielskiego.

Podział zaginięć na kategorie oznacza w praktyce zróżnicowanie działań poszukiwawczych podejmowanych przez Policję (najbardziej intensywne są poszukiwania osób zaginionych zakwalifikowanych do kategorii I). W przypadku zaginięć III kategorii policjant będzie miał obowiązek rejestracji osoby zaginionej oraz:

•  powiadomienia właściwego sądu rodzinnego i opiekuńczego o samowolnym oddaleniu się osoby małoletniej w wyniku ucieczki,

a w przypadku porwania rodzicielskiego:

• obowiązek powiadomienia właściwego sądu rodzinnego i opiekuńczego o wszczęciu poszukiwań osoby małoletniej jako zaginionej oraz
• obowiązek poinformowania osoby zawiadamiającej o zasadności zwrócenia się do sądu z wnioskiem o wskazanie dalszego postępowania w przypadku ustalenia miejsca pobytu małoletniej osoby zaginionej.

Czynności poszukiwawcze podejmuje się tylko w sytuacji zagrożenia zdrowia, życia lub wolności osoby zaginionej lub gdy istnieje realna możliwość szybkiego jej odnalezienia.
Co to oznacza w praktyce? - Przede wszystkim mamy jasne wytyczne odnośnie postępowania w przypadku porwania rodzicielskiego. Do tej pory nie było procedury, jak w takich przypadkach postępować – tłumaczy Paulina Gluza, Dyrektor Zespołu Prawnego Fundacji ITAKA – Natomiast w przypadku powtórnych ucieczek, zakwalifikowanie do III kategorii oznacza w praktyce zawężenie czynności poszukiwawczych.

•    Wprowadzono definicję porwania rodzicielskiego 
W zarządzeniu KGP pojawia się - po raz pierwszy w polskich przepisach prawnych – definicja porwania rodzicielskiego. Porwanie rodzicielskie to sytuacja, w której jedno z rodziców lub opiekunów posiadających pełną władzę rodzicielską bez woli i wiedzy drugiego z nich pod pretekstem krótkotrwałego pobytu wywozi lub zatrzymuje osobę małoletnią na stałe, pozbawiając tym samym drugiego rodzica lub opiekuna posiadającego pełną władzę rodzicielską możliwości utrzymywania kontaktu z małoletnim w przysługującym mu zgodnie z prawem zakresie.

Zawiadomienie o zaginięciu dziecka w przypadku porwania rodzicielskiego może zgłosić tylko rodzic.

•    Poszerzenie zakresu czynności poszukiwawczych w zaginięciach kategorii I i II
Na mocy zarządzenia zmieniono zakres czynności, które powinna podjąć Policja w przypadku przyjęcia zawiadomienia o zaginięciu osoby.

W przypadku zakwalifikowania do kategorii I dodano m.in. obowiązek zabezpieczenia i analizy zapisów z monitoringów w rejonie miejsca zaginięcia oraz miejsc, gdzie po raz ostatni mogła być widziana osoba zaginiona oraz zlecenia oznaczenia i porównania kodu genetycznego materiału biologicznego pochodzącego od osoby zaginionej z profilami zarejestrowanymi w bazie danych DNA w ciągu 90 dni od przyjęcia zawiadomienia o zaginięciu.

W przypadku zakwalifikowania do kategorii II dodano m.in. obowiązek zlecenia oznaczenia
i porównania kodu genetycznego materiału biologicznego pochodzącego od osoby zaginionej z profilami zarejestrowanymi w bazie danych DNA w ciągu 180 dni od przyjęcia zawiadomienia o zaginięciu.


•    Zgłaszanie zaginięcia i zakończenie poszukiwań.
Oprócz członka rodziny do osób uprawnionych do zawiadomienia Policji o zaginięciu został dodany opiekun prawny oraz przedstawiciel ustawowy osoby zaginionej. Policja zobowiązana jest wydać osobie zgłaszającej zaświadczenie o przyjęciu zawiadomienia o zaginięciu osoby. Ponadto,
w przypadku zgłaszania zaginięcia osoby małoletniej, policjant ma obowiązek poinformowania zgłaszającego o bezpłatnej całodobowej pomocy świadczonej przez Fundację ITAKA poprzez telefon 116 000 w sprawie zaginionego dziecka i nastolatka.

Z 15 lat do lat 25 wydłużono okres, przez który przechowuje się teczkę poszukiwania w archiwum policyjnym. - Jest to istotna zmiana – mówi Paulina Gluza, gdyż w sprawie mogą pojawić się nowe okoliczności, które łatwiej będzie uwzględnić, jeśli teczka osoby zaginionej będzie nadal znajdowała się w archiwum Policji.

•    Postępowanie w przypadku ujawnienia NN osoby
Istotną zmianą dotyczącą czynności identyfikacyjnych jest wskazanie terminu 60 dni od dnia ujawnienia NN osoby na pobranie i zlecenie oznaczenia kodu genetycznego materiału biologicznego od NN osoby. Ponadto wprowadzono obowiązek dokonywania systematycznych typowań polegających na porównaniu cech wyglądu zewnętrznego i znaków szczególnych NN osoby z ewidencją policyjną nie rzadziej niż raz na 90 dni.
Z 10 do co najmniej 25 lat od daty zakończenia czynności identyfikacyjnych wydłużono okres, po upływie którego następuje zakończenie identyfikacji i usunięcie danych jej dotyczących z ewidencji policyjnej.

•    Postępowanie w przypadku znalezienia NN zwłok
Wprowadzono także zmiany dotyczące postępowania w przypadku znalezienia NN zwłok,
w szczególności w odniesieniu do badań DNA. Policjant prowadzący identyfikację jest zobowiązany do zlecenia oznaczenia kodu genetycznego materiału biologicznego pobranego na miejscu ujawnienia NN zwłok w ciągu 30 dni od dnia ich ujawnienia. Rozszerzono także katalog metod identyfikacji o badania antroposkopijne.

Nowe zarządzenie Nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. weszło w życie 19 czerwca 2012 r.

opracowanie Fundacja Itaka